Bijzondere avond in Teatro Villamarta

3 maart 2016:
Gisteravond was een bijzondere en eigenlijk een beetje een bizarre en in ieder geval een gedenkwaardige avond in Teatro Villamarta. Het was de avond van de Japanse flamencodanser Shoji Kojima.

Hij is een man op leeftijd (76 jaar) en kwam in de tweede helft jaren zestig naar Spanje omdat hij gegrepen was door flamenco nadat hij een optreden gezien had. Hij wilde het goed leren, nam zijn spaargeld op en vertrok op 26-jarige leeftijd naar Madrid. Daar begon hij aan zijn dansopleiding en dat heeft hem uiteindelijk als eerste Japanner gebracht tot betaald werk in diverse flamencotablaos in Madrid, Málaga en Sevilla en zelfs een optreden tijdens de Potaje Gitano in Utrera. Hij werd vervolgens ook belangrijk als vooruitgeschoven post van flamencos in / naar Japan. Inmiddels weten we dat er in Japan meer mensen flamencodansen dan in Spanje, hoewel het in Japan natuurlijk wel vnl. een hobby betreft, iets dat je doet zoals er mensen zijn die moderne dans of Jazz een avond in de week doen. Maar goed, flamenco is er populair, wellicht als tegenwicht tegen hun eigen redelijk zakelijke bestaan waarbij ze hun emoties in flamenco kwijt kunnen.

Kojima (foto: J. Fergo / Fest. de Jerez)

Zoals gezegd heeft Kojima dus veel betekend voor het brengen van flamenco naar Japan en heeft hij van daaruit ook veel bekenden en vrienden in de flamencowereld gekregen. Inmiddels voert hij al vele jaren een jaarlijkse grote flamencoshow in Japan op waarbij de muzikaal directeur Chicuelo is. Wie? Inderdaad, dé Chicuelo, vaste gitarist van Miguel Poveda en natuurlijk ook sologitarist. Chicuelo heeft hem weer in contact gebracht met mensen zoals bijvoorbeeld Javier Latorre, etc. en zo breidde zijn kennissenkring zich weer verder uit.

Kojima (foto: J. Fergo / Fest. de Jerez)

Een paar jaar geleden heeft hij het voor elkaar gekregen om een flamenco-optreden met Spaanse gastartiesten van de grond te krijgen tijdens het flamencofestival van Jerez. Twee jaar geleden was er een japanse flamencodansgroep in Jerez tijdens het festival te gast en dit jaar is het hem wederom gelukt om een grote show op de been te krijgen van Spaanse gastartiesten waar hij dan zelf over het podium ook doorheen loopt. Ik heb geen idee hoe goed hij vroeger heeft kunnen dansen, maar tegenwoordig is het – ook o.a. door zijn leeftijd – allemaal wat minder geworden. Maar O.K., terug naar gisteravond. De voorstelling. De titel “A este Chino, no le canto”: een opmerking die hij ooit in Spanje kreeg toen een Spaanse flamencozanger weigerde om “voor die Chinees te zingen . Ik heb geen idee hoe hij de mensen bij elkaar gekregen heeft, maar gok op de combinatie: sympathiek mens, heeft veel betekend voor flamenco in Japan, heeft veel flamencoartiesten werk bezorgd in Japan, heeft veel respect in de flamencowereld bij een aantal artiesten en zal veel geld betaald hebben.

• zanger, Miguel Poveda
• danseres, Eva la Yerbabuena
• danser, Javier Latorre
• gitarist, Chicuelo
• zanger, José Valencia
• zanger, Juan José Amador
• zanger, Enrique el Extremeño
• zanger, David Lagos
• zanger, El Londro

Daarnaast nog een dansballet van zeven dansers: vier vrouwen en drie mannen. Een tweetal erg goed Escuela Bolera dansende mannen, écht bijzonder goed, zeer technisch en retestrak, het leek wel een Siamese tweeling! Nog twee gitaristen en percussionist, het koor van het Teatro Villamarta dat op de achtergrond zong aan het einde van de voorstelling, kortom er stonden bij het in ontvangst nemen van het afscheidsapplaus meer dan 40 man op het toneel.

Cuerpo de baile (foto: J. Fergo / fest. de Jerez)

Ik neem jullie nu even mee in vogelvucht door de anderhalf uur durende voorstelling.

Onze Japanse vriend zat op de grond, met de rug naar het publiek in een dansrok, toen het doek omhoog ging; nee, gelukkig geen bata de cola ;-) maar het leek in eerste instantie – ook door zijn lange zwarte en stijle haar – een vrouw.

Miguel Poveda zingt voor Shoji Kojima (foto: J. Fergo / fest. de Jerez)

Vervolgens kwam Miguel Poveda op en die zong voor hem, begeleid door vioolmuziek. Eva la Yerbabuena betrad het toneel en danste (zonder voetenwerk) op de zang van Poveda, terwijl onze Kojima toekeek (zoals hij trouwens het grootste deel van de voorstelling stil stond en toekeek). Hij deed vervolgens een half gezichtsmasker op, iets dat vrijwel de hele voorstelling zo bleef.

Cuerpo de baile (foto: J. Fergo / fest. de Jerez)

Het cuerpo de baile (7 dansers) kwam eveneens half-gemaskerd op en danste op de zang van Londro. Ze waren allen gekleed in zwarte kleding (ze droegen allemaal ook, incl. de mannen, een zwarte dansrok) en dansten allemaal met een witte mantón. Dat gaf een mooi toneelbeeld.

Tamara López en Christián Lozano (foto: J. Fergo / Fest. de Jerez)

Daarna werd het tijd voor een pas-de-deux: Tamara López en Christián Lozano dansten een door Chicuelo mooi gespeelde Farruca: zij waren overigens beiden helemaal in het wit. Het was wel goed te horen dat een gitarist als Chicuelo van een ander niveau is dan de gebruikelijke dansbegeleidende gitaristen: wat mooi gespeeld!

Er werd kort een oude opname uit een film vertoond op het grote doek van Niño Ricardo die  begeleid. Tegevoegde waarde? Geen idee.

In het Cuerpo de baile zat overigens één Aziatische danseres. Die viel een beetje op omdat ze minder goed is, o.a. haar draaien gaat niet van een leien dakje. Misschien de kleindochter van….? Overigens danste ze ze – waarschijnlijk van de zenuwen – een tijdje later als enige van de cuerpo de baile met haar gezichtsmasker oóp haar hoofd in plaats van voor haar gezicht. Halverwege de dans ontdekte ze het zelf en schoof het snel voor haar gezicht… Door de dansgroep kreeg het sowieso soms wel een beetje het gevoel van een showballet, maar de kwaliteit van de dansers was goed.

Escuela Bolera (foto: J. Fergo / Fest. de Jerez)

Het werd vervolgens tijd voor de twee Escuela Bolera dansende mannen: echt voor mij een wonder om te zien. Wat waren ze goed! Ze kregen dan ook een overweldigend en donderend applaus als dank bij het einde van hun optreden.

Vervolgens kwam de titel van de voorstelling terug in het optreden, want toen Kojima wilde gaan dansen riep David Lagos al protesterend dat hij voor die Chinees écht niet ging zingen (“!A este Chino, no le canto!”) en liep weg, met de andere muzikanten die hem daarin steunden. En daar stond Kojima dan, alleen en verlaten op het toneel. Totdat Miguel Poveda opkwam en wél voor hem wilde zingen: tot genoegen van het daarvoor aplaudiserende publiek.

David Lagos protesteert en loopt af (foto: J. Fergo / Fest. de Jerez)

Na diens “dans” (met alle respect, maar de man had eigenlijk tegen zichzelf in bescherming genomen moeten worden, want het was nogal tenenkrommend wat hij liet zien) was het de beurt aan Eva la Yerbabuena die kwam dansen.
Ze danste op zang van Enrique el Extremeño en van Juan José Amador, maar vooral en eindelijk de Soleá, die we tijdens haar optreden afgelopen week kwalitatief gemist hadden (hij werd toen niet zo goed uitgevoerd), echt wonderschoon uitgevoerd en dat kwam niet in de laatste plaats door de magnifieke zang van José Valencia: écht geweldig en ze stuwden elkaar naar grote hoogten.

Het grandioze optreden van José valencia en Eva la Yerbabuena in de soleá

Ze maakten plaats voor een soort van pas-de-deux van Javier Latorre (in een soort van Japans gewaad) en Shoji Kojima die iets klassieks deden. Shoji moet gewoon niet meer willen dansen op een toneel en Javiers einde op dat gebied is ook in zicht. Qua uitstraling is het nog O.k., maar qua technische uitvoering heeft het niet meer het vereiste niveau. Maar wie durft hem dat te zeggen c.q. van wie accepteert hij dat?

Javier Latorre danste met en rondom Kojima

De voorstelling werd vervolgens afgesloten door een Seguiriyas die Chicuelo mooi speelde en waarop onze Japanse vriend ging dansen. Tja, ik wil niet teveel in herhaling vallen. Zijn voetenwerk kon, zeker voor een 76-jarige man, er nog wel mee door, maar zijn arm- en handbewegingen doen mij pijn aan mijn ogen.

De fin de fiesta was overweldigend om te zien: zóveel mensen op het toneel! Het waren Álvaro Paños die een pataíta por Bukerías deed, gevolgd door Miguel Poveda, Eva la Yerbabuena en tenslotte Shoji Kojima zelf, uiteraard. Hij werd “gered” door Eva die opnieuw opkwam om samen met hem – en de rest van de artiesten - de coulissen in te dansen want hij wist wel te beginnen, maar het was lastig om er een eind aan te maken.
Het was een gedenkwaardige avond!