Ramón Montoya werd in een zigeunerfamilie in Madrid (Ronda de Toledo, 4, barrio Lavapiés) geboren in het huis van zijn opa (vaderskant) op 3 november 1879.
Ze voorzagen in hun levensonderhoud door in vee te handelen. Het inkomen daaruit werd door Ramón dan ook gebruikt om zijn eerste gitaar te kopen.
Hij kreeg in zijn vroege jeugd gitaarles van Malagueño en Miguel Borrull.
Op 14-jarige leeftijd begon hij aan zijn professionele carrière, toen hij als begeleider ging spelen in de cafe cantantes in Madrid. Hij begon in café Marina gelegen op Calle Jardines 21. Hij werkte ook in het destijds beroemde café Naranjeros op het Plaza Cebada; in het café Gato dat in Calle Gato lag; in het café Magdalena, gelegen aan de Calle Magdalena tussen de pleinen van Antón Martín en Progreso; en in het café Pez in Calle Ancha in de wijk San Bernardo.
In het café Marina werd hij de officiële “huis”gitarist, en ook daardoor degene die de contracten met de andere artiesten moesten regelen.
Hij verdiende in die tijd 7 pesetas in het Café (wat erg goed betaald was), maar omdat hij dagelijks op diverse plaatsen speelde, verdiende hij veel meer: 20 duros (100 pesetas) per dag
Al snel werd hij erg bekend en hij begeleidde gedurende meer dan 1 decennium (vanaf 1912) Antonio Chacón.
Verder creëerde hij samen met Faíco aan het begin van de 20e eeuw de Farrucamuziek én -dans. Ze namen de vierkwartsmaat van het Tangosritme en creëerden daarbij een unieke cadans waardoor er een uiterst mannelijke dans ontstond.
Ze traden ook op tijdens het beroemde Concurso de Cante Jondo in 1922 in Granada.
Ramón Montoya begeleidt
Antonio Chacón
Zelfs vergeleken met de huidige generatie gitaristen was zijn spel niet simpel / eenvoudig. Hij wordt dan ook gezien als iemand die grote invloed heeft gehad op iedere gitarist die sindsdien flamencogitaar én / of klassiek gitaar is gaan spelen. Hij verklaarde later dat hij m.n. beïnvloed werd door Javier Molina.
De flamencogitaar had van nature de achterliggende rol van begeleiding van de veel belangrijkere zang. Ramón was een van de eerste gitaristen die daar doorheen brak, waarbij er veelal meer mensen kwamen luisteren naar zijn begeleidende spel dan naar de zanger. De volgende stap was voor hem dan ook logisch: optreden als solist.
Bij begin van de burgeroorlog in Spanje is hij enkele jaren tot 1938 gaan touren door Europa en Amerika als solist. Dat viel niet mee, want hij bleef natuurlijk een “gitano” die met reizen op zee niet veel op had; hij had op grond van het vooruitzicht vele dagen op zee te moeten zijn al veel financieel aantrekkelijke aanbiedingen laten lopen. Uiteindelijk heeft hij toch de stap gezet.
Hij wordt gezien als degene die de arpeggio techniek in flamencogitaar heeft geïntroduceerd. Bijzonder is wel dat de internationale doorbraak van flamencogitaar als solo-instrument te danken is aan zijn neef Carlos Montoya en niet aan Ramón. Ramón’s relatie was niet goed met zijn neef en hij heeft hem dan ook nooit geholpen of bijvoorbeeld lesgegeven in het begin van diens carrière.
Het spel gespeeld door Carlos beviel Ramón ook niet. Na afloop van de burgeroorlog heeft hij veel platenopnames gemaakt, m.n. als begeleider van Pepe Marchena.
Een beeld uit "Paloma de mis amores"
Daarnaast was hij ook begeleider bij een aantal dansvoorstellingen van o.a. Carmen Amaya. Anderen waar hij mee opnam waren Juan Breva, Pastora, Aurelio, Chacón, Cepero, Vallejo en Mojama. In de overlevering wordt gezegd dat Montoya een liefhebber en bewonderaar was van Miguel Llobet; een leerling van Francisco Tárrega. Er wordt van hem gezegd dat hij de meest invloedrijke gitarist van de 20e eeuw is geweest, die de weg vrijmaakte voor artiesten als Sabicas, Niño Ricardo, Paco de Lucía en Vicente Amigo.
Opname van Ramón Montoya
Montoya werd gezien als een extraverte, egocentrische en exhibitionistische man, die zelfs een keer tussen twee letra's, gezongen door la Niña de los Peines, door een aantal falsetas speelden uitgroeiend tot een recital waarbij hij een staande ovatie kreeg en La Niña met de mond open toekeek. In 1938 verscheen hij als gitarist (net als zijn neef, Carlos Montoya) in “Carmen, la de Triana”; een Spaans-Duitse musicalfilm waarin Imperio Argentina de rol van Carmen speelde. Het was de spaanstalige versie van een eveneens in 1938 uitgekomen film “Nights in Andalusia” die gebaseerd was op de opera Carmen van George Bizet. Verder speelde hij ook in de film "Paloma de mis amores".
Hij overleed op 21 juli 1949 in Madrid in zijn woning, Calle de la Cabeza nummer 28 aan de gevolgen van een bloeding.
