| |
Federico García Lorca
| Artiestennaam: |
Federico García Lorca |
| Eigenlijke naam: |
Federico del Sagrado Corazón de Jesús García Lorca |
| Geboren: |
Op 5 juni 1898, in Fuente Vaqueros (Granada) |
| Overleden: |
Op 19 augustus 1936, in de buurt van Granada gefusilleerd |
| Burgelijke staat: |
Ongehuwd |
Federico, Concha en Franciso staan achter hun ouders; Vicenta en Federico
(Isabel staat er niet bij)
Federico García Lorca, werd geboren in een gezin dat gevormd werd door zijn vader, Federico García Rodríguez, een grootgrondbezitter, en zijn moeder Vicenta Lorca Romero, een schooldocente en begenadigd pianiste. Hij had uiteindelijk nog 1 broertje, Francisco en 2 zusjes; Isabel en Concha. Federico was van mening dat hij zijn intelligentie en artistieke talenten van zijn moeder had gekregen; vandaar ook zijn voorkeur om “Lorca” genoemd te worden, i.p.v. het Spanje normale “García”; de achternaam van zijn vader.
Ze hadden een hoog aanzien binnen hun kringen.
Federico García Lorca
|
Zijn geboorteplek, Fuente Vaqueros, ligt een paar kilometer te westen van Granada.
Zijn vader bezat een boerderij op het land en een fraaie villa in het centrum van de stad.
Gestimuleerd door zijn moeder las hij reeds op zeer jonge leeftijd boeken geschreven door Victor Hugo en Miguel de Cervantes. Vanwege zijn zeer fragiele gezondheid verbleef hij een groot deel van zijn jeugd thuis en bezocht geen school. Thuis kreeg hij les van een privédocente, Rodríguez Espinosa.
In 1909, Federico was 11 jaar oud, verhuisde de familie naar het centrum van Granada. |
Hij ging vervolgens studeren aan de Universiteit van Granada “Colegio del Sagrado Corazón”. Hij deed daar een bachelorstudie Filosofie en Literatuur, Recht en Muziek.
In zijn jeugd voelde hij meer verbondenheid met theater en muziek dan hij met literatuur voelde. Hij studeerde ook piano.
Vanaf 1916, na het overlijden van zijn pianodocent, begon hij ook zelf muziek te componeren. Gedurende de jaren 1916 en 1917 reisde Federico rond door de 2 provincies Castilla y León en Galicia in het noorden van Spanje, samen met een professor van de universiteit van Granada, Don Fernando de los Rios. Federico’s reisnotities werden in lokale kranten gepubliceerd. De Los Rios stimuleerde hem ook om zijn eerste boek te schrijven “Impresiones y Paisajes” (een, met financiële steun van zijn vader gerealiseerde, selectie van die reisnotities) en haalde zijn ouders over om Federico toe te staan te gaan wonen in Madrid in het Residencia de estudiantes in 1919.
En dus leefde hij tussen 1919 en 1928 daar, waar hij bekend raakte met andere grote kunstenaars, zoals Manuel de Falla, Luís Buñuel en Salvador Dalí.
De dichter Juan Ramon Jiménez nam hem onder zijn vleugels.
In 1919 schreef- en bracht hij op toneel het stuk “El maleficio de la mariposa”, een dramatisch toneelstuk over de onmogelijke liefde tussen een kakkerlak en een vlinder. Het werd echter maar 4 maal opgevoerd en door het publiek weggehoond en belachelijk gemaakt. Het creëerde bij hem een bepaald beeld van het theaterpubliek dat hem lang is bijgebleven. Later verklaarde hij dat eigenlijk zijn eerste stuk Mariana Pineda uit 1927 zijn eerste toneelstuk was. |
Salvador Dalí, José Moreno Villa, Luis Buñuel, Federico García Lorca en José Antonio Rubio Sacristán in Madrid in mei 1926
|
In 1921 verscheen zijn eerste gedichtenbundel; het betrof een verzameling van gedichten die hij schreef tussen 1918 en 1921 en die geselecteerd werden door zijn broer Francisco.
In 1921 begon Federico aan het schrijven van zijn “Poema del cante Jondo” dat pas 10 jaar later, in 1931, uitgegeven zou worden.
Begin 1922 begon hij Manuel de Falla bij te staan in diens pogingen om een flamencowedstrijd te houden in Granada, de “Concurso de Cante Jondo”, met als bedoeling de traditionele flamencozang te behouden voor de toekomst. Op het festival las Lorca gedichten voor, die later terecht zouden komen in zijn bundel uit 1931 “Poema del Cante Jondo”.
Aankondiging van de wedstrijd
|
Federico García Lorca werd gezien als een van de twee grootste dichters uit de geschiedenis van Spanje; Antonio Machado (1875-1939) van de generación ’98 en Federico van de generación ’27 (een invloedrijke groep van kunstenaars tussen 1923 en 1927, die bestond uit mensen als Luís Buñuel, Salvador Dalí en Rafael Alberti). Als dichter berustte zijn vroege naam en faam op het stuk Romancero Gitano. Later kreeg hij bekendheid met het surealistische stuk “Poeta en Nueva York” en 9 “Casidas” en 11 “Galecas”. |
Hij schreef ook sociaal kritische toneelstukken als “Mariana Pineda” en het komische “La Zapatera prodigiosa”. Dat gaf hem de naam een linkse socialist te zijn wat, naast het feit dat hij homosexueel was, waarschijnlijk van hem een doel heeft gemaakt voor het regime, bij het begin van de burgeroorlog, om uit de weg te ruimen.
Federico en Isabel |
Federico en Francisco |
Hij werd waarschijnlijk vermoord door anti-communistische doodsescaders in de buurt van Granada en ter plekke langs de weg begraven. Jaren later werd een plek aangewezen door iemand die ter plekke geweest zou zijn en waarvan verondersteld werd dat dit de begraafplek van Federico zou zijn. Na een onderzoek jarenlang geblokkeerd te hebben, staakte zijn familie de blokkeringspogingen en werd er in oktober 2009 op de plek gegraven om te bezien of inderdaad Federico en/of anderen er begraven lagen. Er werden echter helemaal geen menselijke resten teruggevonden. De grond bleek in die buurt maar 40 cm dik te zijn boven de rotslaag; te oppervlakkig om een graf in te graven.
Zijn tweede toneelstuk, “Mariana Pineda”, vierde haar première, tegen een achtergronddecor gemaakt door Salvador Dalí, met veel succes in Barcelona in 1927. In die tijd – 1925 tot 1928 – had hij een liefdesrelatie met Dalí. Later wees Dalí de avances van Federico af.
Erg tegen zijn zin werd hij ook in die tijd gezien als een “zigeunerdichter”; hij vond het slechts een thema waarover hij gedichten schreef, wat echter niets over hem als mens zei. Hij zag zichzelf daarmee neergezet als een niet culturele, naïeve, primitieve dichter waarvan eigenlijk iedereen wel wist dat hij het niet was.
Toen Dalí en Buñuel de korte film “Un Chien Andalou” maakten was Federico beledigd: hij was ervan overtuigd dat die film over hem ging. Lorca’s twee meest succesvolle gedichtenbundels waren “Canciones”, gepubliceerd in 1927 en “Romancero Gitano” uit 1928. M.n. Romancero Gitano was een gedurfde bundel met een verkenning van sexuele thema’s; het maakte hem tot een beroemdheid in de literaire wereld. Hij verkende daarin de vele sexuele mogelijkheden, zowel de normale- als de abnormale. Van incest tot homosexualiteit en bijvoorbeeld de sexuele gevoelens van een non. Dalí wees echter “Romancero Gitano” af en hun relatie bekoelde.
Lorca gaf met zijn broer Francisco en vrienden een literair tijdschrift uit; “Gallo”.
13 Jaar na zijn reis door Noord-Spanje, ging hij in juni 1929 wederom in gezelschap van Fernando de los Rios, reizen; nu naar de Verenigde Staten.
|
Federico en Salvadore Dalí |
Ze verbleven vooral in New York waar hij aan de Columbia University School of General Studies Engels studeerde. Maar net als voorheen was hij meer bezig met schrijven dan met zijn studie.
In de jaren twintig was hij vooral bezig met het schrijven van gedichten en de jaren 30 zouden zich gaan kenmerken door zijn toneel- en dramawerken.
Federico |
In 1930 keerde hij terug naar Spanje waar op dat moment net Primo de Rivera’s dictatuur ten val kwam en de macht overging naar de Spaanse Republiek.
Hij nam in 1931 een plaat op met met flamencozangeres La Argentinita.
Ook in 1931 werd hij aangesteld als directeur van een universiteits studenten theatercompanie; “Teatro Universitario la Barraca”. Het werd met steun van de Spaanse overheid opgezet en was bedoeld om m.n. de landelijke gebieden bekend te maken met het nieuwe moderne theater. Zijn naam als toneelschrijver rustte vnl. op drie stukken, “Bodas de sangre”, Yerma en “La casa de Bernarda Alba” die hij allen schreef in deze periode.
In 1933 reisde hij naar Buenos Aires om les te geven en zijn toneelstuk “Bodas de Sangre” te regisseren.
In 1936 schreef hij zijn laatste gedichtenwerk “los Sonetos del amor oscuro” geïnspireerd door zijn liefde voor zijn bisexuele vriend Rafael Rodriguez Rapún, secretaris van “La Barraca”. De bundel werd slechts gedeeltelijk gepubliceerd vanwege zijn expliciete homosexuele inhoud. |
Na enige tijd werd hun subsidie in1934 gehalveerd en ze gaven in april 1936 hun laatste voorstelling.
In Huerta de San Vicente hield Lorca een zomerhuisje aan tussen 1926 en 1936. Hij leefde daar ook in de tijd direct voorafgaande aan zijn executie in augustus 1936 en hij schreef er deels zijn belangrijkste werken, zoals “Así que pasen cinco años”, “Bodas de Sangre” en “Yerma”.
Lorca vertrok uit Madrid naar zijn ouderlijk huis in Granada drie dagen voordat de Burgeroorlog uitbrak op 18 juli 1936. Hij wist dat hij onder verdenking stond met zijn links-liberale ideeën. Op 18 augustus 1936 werd zijn schoonbroer, Manuel Fernández-Montesinos, de linkse burgemeester van Granada doodgeschoten. Federico werd diezelfde avond gearresteerd. Men gaat ervanuit dat hij de volgende dag door de Nationale Militie geëxecuteerd werd, samen met drie anderen; Joaquin Arcollas Cabezas, Francisco Galadi Mergal en Dioscoro Galindo Gonzalez op een plek bij Granada genaamd “Fuente Grande” op de weg tussen Viznar en Alfácar.
Het Franco-regime legde een ban op het werk van Lorca. Die duurde tot 1953 toen eindelijk een aantal werken, gecensureerd, verschenen. Pas na de val van het regime konden alle werken publiekelijk opgevoerd en uitgegeven worden.
Federico wordt o.a. geëerd door een standbeeld op het Santa Anaplein in het centrum van Madrid.
Zijn nabestaanden gaven inmiddels het huis in Huerta de San Vicente vrij voor het publiek om het als museum te bezoeken.
Gedichtenbundels:
1918: Impresiones y paisajes
1921: Libro de poemas
1921: Poema del cante jondo (gepubliceerd in 1931)
1923: Suites (geschreven tussen 1920 en 1923, in 1983 gepubliceerd)
1927: Canciones (geschreven tussen 1921 en 1924, in 1927 gepubliceerd)
1928: Romancero gitano
1928: Odes
1930: Poeta en Nueva York (geschreven in 1930, gepubliceerd in 1940)
1935: Llanto por Ignacio Sánchez Mejías
1935: Seis poemas gallegos
1936: Sonetos del amor oscuro (gepubliceerd in 1983)
1936: Primeras canciones
Gedicht: "De Profundis" aan de Langebrug in Leiden
|
Toneelstukken:
1920: El maleficio de la mariposa
1937: Los títeres de Cachiporra
1923: Retablillo de Don Cristóbal
1927: Mariana Pineda
1930: La zapatera prodigiosa
1928: Amor de Don Perlimplín con Belisa en su jardín
1930: El público
1931: Así que pasen cinco años
1932: Bodas de sangre
1934: Yerma
1935: Doña Rosita la soltera
1936: Comedia sin título
1936: La casa de Bernarda Alba
1938: Los sueños de mi prima Aurelia
Korte verhalen:
1928: El paseo de Buster Keaton
1928: La doncella, el marinero y el estudiante
1928: Quimera
Filmscripts:
1929: Viaje a la luna
Opera:
1923: Lola, la Comedianta
|
|
