Arcángel

Vanaf zijn vroege jeugd noemden zijn vriendjes hem allemaal "Arcangel" ondanks zijn voornaam Francisco. Uiteindelijk transformeerde zijn achternaam dus tot zijn artiestennaam.

Hij is geboren in Huelva-stad en zijn ouders zijn afkomstig uit Alosno.

Het flamencozingen is bij hem spontaan opgekomen. Zijn ouders hadden geen contact met muziek en hielden zelfs überhaupt niet van flamenco...

Zelfs voordat hij ook maar één CD had opgenomen, was hij al een van de bekendste en door de recensenten meest gewaardeerde zangers van de jongste generatie in de jaren 90 van de vorige eeuw.

Zijn heldere stem met een groot bereik heeft vele flamencoliefhebbers enthousiast gemaakt. Qua palos heeft hij zelf een voorliefde heeft voor het zingen van Fandangos, Soleá en Toná.

Zoals vrijwel alle zangers is hij begonnen om te zingen voor dans. O.a. een hele tijd heeft hij gezongen in de flamenco-companie van Eva la Yerbabuena, zittend naast Eva’s echtgenoot Paco Jarana. Maar ook zong hij al in januari 1999 bij Vicente Amigo in diens voorstelling “Poeta”, samen met het symphonie-orkest van Malaga. Juana Amaya gaf hem een kans om op te treden in haar companie tijdens een tour naar o.a. Duitsland.

In het boek “Historia antológica del fandango de Huelva” (1999, 270 bladzijden, geschreven door Antonio Gonzalez Merchante) staat o.a.: “In onze zoektocht naar manieren om deze palo (fandangos dus) rijker te maken en nieuw te laten klinken, kruisten we het ingeslagen pad van Francisco José Arcángel. Hij heeft op een jonge leeftijd gekozen om een zeer moeilijke en complexe weg te bewandelen en dit te maken tot zijn manier van leven”.
Op de bijgeleverde 12 CD’s, waarop 253 maal (!) Fandangos de Huelva gezongen wordt, door 55 zangers en begeleid door 26 gitaristen, staat Arcángel ook vijfmaal. Tweemaal met een cante de Alosno (gezongen toen hij 14 was) en een derde die hij zong op 20-jarige leeftijd. De twee overige stukken zijn erachter gezet zodat de luisteraar de ongelooflijke hoeveelheid verschillende nuances kan waarderen die zijn stem met het verstrijken van tijd heeft verworven.

(foto: www.deflamenco.com)

Zijn zangdebuut maakte hij op zeer jonge leeftijd en in 1987, op 10-jarige leeftijd, won hij – in Peña La Orden – de eerste prijs in een kinderwedstrijd “Fandangos de Huelva”; een succes dat hij de daarop volgende twee edities herhaalde. Hij was begonnen te zingen voor de cuadro van de peña en voor de dansdocent, Jose Joaquin en diens broer Niño de Pura. Dankzij Pepe Roca, een zanger van Alameda, nam hij deel aan een show genaamd "La Parrala" (oude flamencozangeres uit Moguer) met Carmen Linares. Na afloop van een optreden in het grote theater in Huelva kwam Mario Maya, die op uitnodiging was komen kijken, naar de kleedkamers en vertelde hem dat hij hem wilde opnemen in zijn company. Arcángel vatte het op als een beleefdheid om hem te complimenteren met de voorstelling.

Maar een paar maanden later belde Mario hem op met de vraag of hij wilde komen zingen in zijn company. Dat heeft vele deuren voor hem geopend.

Rond zijn 18e maakte hij de bewuste keuze om flamencozanger te worden.

Enige tijd later verhuisde hij naar Sevilla, uit flamenco-oogpunt een makkelijker bereikbare plek en flamenco-omgeving om te wonen.

Hij maakte een snelle professionele groei door en trad met vermaarde gezelschappen op. In 1997 bij Mario Maya (Los Flamencos cantan y bailan a Lorca) en in 1998 bij Manuel Soler (Por aquí te quiero ver).

In 2001 was hij succesvol in de voorstelling “Cus-Cus Flamenco”, samen met Segundo Falcón en het Orquesta Chekkara de Tetuán, en later in 2002 in “Galvánicas” van Israel Galván.

Hoewel hij wel al op CD’s zong, in 1998: “Solo Compás” (Fandangos de Huelva) en in 1999, zoals zojuist gememoreerd, op de CD’s bij het boek “Historia antológica del fandango de Huelva” is zijn grote doorbraak zijn solo CD “Arcángel” in 2001 geweest. Hij wilde niet blijven “hangen” in de hoek van de fandangos en besloot zijn flamencorepertoire uit te breiden, met een persoonlijke voorkeur voor soleá en de toná. Hij wilde graag zo puur zijn en diep gaan als Caracol of Tomás Pavón, maar wilde daar wel iets aan toevoegen, in de stijl van Morente en El Pele. Dat is dus eigenlijk zeggen dat hij graag wilde vernieuwen en moderniseren echter zonder afstand te doen van de traditionele waarden.

Hij heeft veel respect voor m.n. Enrique Morente en El Pele voor hetgeen ze gedaan hebben de afgelopen jaren. Zij vernieuwden met een gedegen kennis van het oude. Over Morente: “Je kunt het mooi vinden of niet, maar dit is gebaseerd op veel kennis van zaken”.

Hij houdt bijvoorbeeld erg van Tomas’ zijn solea en de Cabal die El Sernita opnam.

Hij kreeg de “Premio Andalucía Joven 2002” en “Premio Nacional de Flamenco Activo de Úbeda”, maar vooral de “premio Giraldillo” als de beste zanger tijdens de Bienale van 2002, gevolgd door “la Venencia Flamenca, de Los Palacios” een paar dagen later.

Vervolgens werd hij gevraagd om te zingen bij een tweetal stukken van Mauricio Sotelo voor het (Nederlandse!) Nationaal Ballet “Cantes Antiguos” en “Si después de morir”. De wereldpremière hiervan vond plaats in Amsterdam op 12 februari 2003 en werd door nog verscheidene optredens gevolgd in Amsterdam en Utrecht tot 4 maart van dat jaar. Grappige trivialitei: toevallig zat ik in hetzelfde vliegtuig (Iberia uiteraard) toen hij op weg terug naar huis ging en ik – met een tussenstop in Madrid – naar het festival van Jerez van dat jaar. De voorafgaande avond was hij doorgezakt met Juan Peñas (de getoonde zanger op de homepage in de banner van deze site).

Hij “haalt” vervolgens ook nog de prijs “VIII Trofeo de la Peña El Taranto” op en werd genomineerd voor “Onubense del Año” (Onubense = iemand uit Huelva).

Na het overlijden van Paco Toronjo is Arcángel de expert in Fandangos de Huelva en daarbinnen in de Alosno-stijlen (zijn ouders zijn van Alosno).

Arcangel en Miguel Angel Cortés (www.deflamenco.com)

In 2004 kwam zijn tweede solo-CD uit; “La calle Perdía”, wederom in samenwerking met de gitarist Juan Carlos Romero, uitmondend in een album waarin de nummers getuigen van een zeer goede smaak en gezongen worden met de diepste melodische gevoeligheid: kortom, erg mooi!

Zijn vader heeft helaas die CD niet mogen meemaken; hij overleed voor de tijd. Dat heeft Arcángel uiteraard diep geraakt.

Juan Carlos en Arcángel kennen elkaar sinds lange tijd en zijn goed bevriend. Ze zijn beiden van dezelfde stad en Juan Carlos zijn vrouw heeft een dansschool waarin Arcángel begon te zingen voor de leerlingenuitvoeringen en hij trad vervolgens ook samen met Juan Carlos op.

In de praktijk trad Arcángel vaak op met Daniel Méndez en de afgelopen jaren m.n. met Miguel Angel Cortés; zijn vaste begeleider. Het is zelfs voorgekomen dat hij een optreden afbelde omdat Miguel verhinderd was en Arcángel niet met een andere gitarist het podium op wilde. Overigens: Arcángel speelt zelf ook niet onverdienstelijk gitaar. David Lagos zij een keer "hij speelt beter gitaar dan menige gitarist".

Sinds kort heeft hij ook een kleine opnamestudio bij hem thuis.

Af en toe neemt hij ook zijn eigen optredens op. Na afloop luistert hij dan snel naar de opname om te horen of hij het naar zijn eigen maatstaven goed gedaan heeft. Hij zal dan ook niet snel zich iets aantrekken van de mening van anderen over een voorstelling: als hij de opname afgeluisterd heeft en vindt het niet goed (genoeg) dan kan een ander hem niet van het tegendeel overtuigen en is hij ook van mening dat hij het applaus niet verdiend heeft.
Maar ook andersom: vindt hij het wél goed, dan kunnen criticasters zeggen wat ze willen, hij weet wel beter.

Het “voor dans” zingen heeft hij niet helemaal achter zich gelaten. Hij zal niet meer snel in een company gaan zingen, maar een “duet” met een danser(es) blijft als mogelijkheid bestaan, verklaarde hij.

Woonachtig in Sevilla trok Huelva hem toch steeds meer, en m.n. nadat hij vader werd van een zoontje besloot hij om halverwege 2005 weer terug naar Huelva te verhuizen. Op die manier was zijn echtgenote ook weer omringd door haar familie als hij weer eens vertrok om op te treden en kon zijn zoon ook omringd door familie opgroeien.

Van de CD “Ropa Vieja” uit 2006 heeft niet Juan Carlos Romero de productie voor zijn rekening genomen maar Isidro Muñoz; dat heeft de inhoud uiteraard beïnvloed. Er staan zeer mooie nummers op, maar de bolero vind ik persoonlijk geen succes.

Als ik dan toch één puntje van kritiek mag hebben; ik heb tweemaal achtereenvolgens in 2005 een optreden van hem bezocht; daarbij bleek dat hij vnl. – toevallig? – dezelfde nummers zingt en grotendeels zelfs in dezelfde volgorde: dat vind ik niet erg “flamenco” waar juist op publiek, reacties, omstandigheden ingespeeld wordt waardoor het steeds weer anders is. Voor de rest: een geweldige stem en een geweldige artiest; hij hoort in mijn "top-5" thuis (met Pele, Miguel Poveda, Mayte Martín en Cigala).

Antonio Canales is een bewonderaar van Arcángel.

CD:

Medewerking verleend aan de volgende verzamelCD's:
1998: Solo compás
1999: Historia Antológica del Fandango de Huelva
2003: Territorio flamenco

Eigen CD's:

2001: Arcángel

2004: La calle perdía

2006: Ropavieja

2011: Quijote de los sueños

Overzicht van de optredens die ik live meegemaakt heb van Arcángel: