El rincón de Jacky Westerhof

Onze vaste columniste schrijft iedere 6 weken een column. De onderwerpkeuze is vrij, maar is uiteraard wel flamenco- en Spaanse cultuur gerelateerd.

Een korte flamencobiografie van Jacky Westerhof:

Jacky Westerhof is de eigenaresse van Academia Estrella, haar eigen flamencodanschool die ze in 1995 startte in Arnhem.

Zij geeft workshops in binnen- en buitenland en treedt op met haar eigen flamencogroep Alabanza. Daarnaast verzorgt ze op verzoek ook lezingen (in Nederlands of Spaans). Ze is afgestudeerd en beëdigd tolk Spaans - Nederlands v.v.

Verder is ze werkzaam als docente bij de Stichting ArtEZ (HBO-dansacademie) in Arnhem, afdeling docentenopleiding, (voorheen-) specialisatie Flamencodans. Daarbinnen heeft ze, gedurende ruim 25 jaar, toekomstige flamencodansdocenten opgeleid.

Na haar afstuderen in 1984 aan de dansacademie te Arnhem vertrok zij als 22-jarige met een beurs van het ministerie van WVC naar Spanje. Ze heeft in Cádiz en Madrid langere tijd gewoond en flamencodanslessen genomen; zowel groepslessen als privélessen. Ze is als danseres en adviseuse betrokken geweest bij de opera producties van Carmen in Ahoy in Rotterdam, het Sportpaleis te Antwerpen en het Gelredome te Arnhem. Ook heeft ze als freelance danseres gewerkt met verschillende groepen, onder andere voor de Nederlandse televisie (Geef nooit op van Peter-Jan Rens, Tineke, Toen was geluk nog heel gewoon, Tros Triviant, Lieve Martine, en de Show van je leven), Duitse televisie (Linda de Mol) en de Spaanse televisie (Canal Sur).

In samenwerking met de zigeunerformatie het Rosenberg Trio trok ze gedurende het seizoen 2004 - 2005 door het land met een theatertour. In latere jaren bestond er een samenwerking met Roma Mirando, het Koninklijk Zigeunerorkest.

In juli / augustus 2011 danste zij (en ook haar demogroep) in de voorstelling Wat(er) beweegt als onderdeel van de kunstroute Verdronken dorpen van de Spaanse choreografe Libertad Pozo Rodríguez. In deze open lucht voorstelling (Oud Zevenaar) werd zowel flamenco als moderne dans gedanst.

~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~

Column nr. 30
Geplaatst: 16 januari 2016

De verdronken dorpen

door Jacky Westerhof

Door de eeuwen heen heeft het water van de drie rivieren de Waal, de Rijn en de IJssel grote invloed gehad op de leefomstandigheden van de bewoners in de betreffende regio. Vaak in positieve zin, maar helaas soms ook in negatieve zin met als gevolg dat stukken land onder water zijn verdwenen en zelfs complete dorpen zijn verdronken.
In de zomer van 2011 zijn er twee fietsroutes gemaakt die langs een aantal van die Gelderse verdronken dorpen leiden. Rond een zestal van deze dorpen vond een kunstmanifestatie plaats. In Oud-Zevenaar was dat in de vorm van een danstheatervoorstelling bij het kerkje dat dicht tegen de dijk aan staat. Die dijk moest bescherming bieden tegen het water van de Rijn. Afgezien van de overstromingen brak er ook meerdere malen dysenterie uit. In de Tachtigjarige oorlog is de kerk een ruïne geworden en vervolgens weer opgebouwd.

Libertad Pozo Rodriguez

Libertad Pozo Rodriguez was de artistiek leider en choreografe van dit project, waarin zij theater, (flamenco)dans, zang en gitaar met elkaar combineerde om op deze bijzondere manier de vergeten geschiedenis van deze verdronken dorpen te vertellen. Libertad is een ex-studente van mij aan ArtEZ in Arnhem en toen zij mij vroeg of ik hier als danseres aan mee wilde doen moest ik er eerst even goed over nadenken, want er zou ook moderne dans in voor komen en dat moest een vloeiend geheel worden. Modern is niet mijn sterke kant en over het algemeen vind ik dat als mensen aan de slag gaan met het mixen van verschillende stijlen dat het maar zelden tot een evenwichtige balans leidt. Daarentegen kende ik Libertad vrij goed en wist ik dat zij altijd met veel respect te werk gaat daarbij rekening houdend met alle deelnemers. Dus ik zei ja en heb daar geen moment spijt van gehad. Het werd een mooi geheel van zes voorstellingen, waarin elke discipline naast elkaar aan bod kwam met vloeiende overgangen en mooi in balans.

De voorstelling, die in totaal ongeveer 40 minuten duurde, begon eigenlijk zonder dat het publiek het in de gaten had. Er stonden bankjes voor de kerk waar de mensen op gingen zitten in afwachting van wat er ging gebeuren, terwijl de gitarist wat voor zichzelf speelde en een aantal danseressen de was ophingen.

Na een aantal minuten liepen de vrouwen de kerk in en verdwenen uit het zicht, terwijl ik naar de gitarist en het podium liep om een tientos te dansen. Ik eindigde met mijn focus richting de dijk waar een deur los op het gras stond.

Tientos

Vandaar kwam de acteur mijn richting op terwijl ik hem ook tegemoet liep, alles in doodse stilte waarbij wij geluidloos een soort gesprek begonnen. Dit moest heel rustig gebeuren want het was de bedoeling dat het publiek mee verhuisde naar de zijkant van het kerkje. Daar stonden twee moderne danseressen klaar die op het gesproken gedicht van de acteur gingen dansen in het gras, daarbij werd er ook met water in teiltjes gespeeld. Aan het eind werden de moderne danseressen nat gegooid terwijl ze tegen de muur van de kerk stonden.

Waarna de zanger Juan een saeta zong bij een oude grafzerk onder een boom. Daar vandaan liepen we met het publiek weer rustig terug naar de voorkant van het kerkje. Ondertussen kwamen de danseressen van mijn demonstratiegroep uit de kerkdeuren naar buiten, geheel in het zwart gekleed, om vervolgens een soleá te dansen.

Inmiddels waren de moderne danseressen, gekleed in het wit, ook richting podium gekomen en ging alles over in een sevillanas. Tot slot eindigde ik met een siguiriyas, waarbij we aan het eind allemaal in een lange sliert richting de dijk liepen door de losse deur in het gras op de zang van martinete.

Op de dijk aangekomen stelden we ons in een lange rij op langs de dijk met de rug naar het publiek, kijkend over het water. Vervolgens draaiden we om voor de buiging en dat was dan het einde van de voorstelling.

Zoals je op de achtergrond kunt zien, wordt de fietsroute gebruikt...

In de voorbereidingen had Libertad geprobeerd om ook in de kerk te mogen dansen, in overleg met het kerkbestuur, maar dat was helaas niet gelukt. Gelukkig mochten we ons wel in de ruimte van de koster omkleden. De koster was overigens een hele vriendelijke man. Hij had stoelen aan de zijkant van de kerk voor ons neergezet, uit het zicht van het publiek en daar een soort van zithoekje voor ons gecreëerd, waar wij dankbaar gebruik van maakten.

Een paar maanden na afloop van deze serie voorstellingen kreeg ik een mail van de koster waarin hij vertelde dat hij het zo bijzonder had gevonden. Hij had een schilderij van mij gemaakt aan de hand van een foto en stuurde die in de bijlage mee. Het was echt goed gelukt, helaas is in de tussentijd mijn computer stuk gegaan en ben ik de afbeelding kwijt geraakt, anders had ik ‘m beslist hier laten zien.

Gelukkig hadden we vrijwel elke keer mooi weer. Wel zo handig als je in de open lucht moet optreden. Alleen stond er soms veel wind. Ik kan me nog een keer herinneren dat de wind onder mijn rokken sloeg en ik dacht dadelijk stijg ik spontaan op.

Op de laatste dag tijdens de laatste voorstelling ging het regenen (we deden twee voorstellingen per dag). Eigenlijk kon de voorstelling dan niet doorgaan o.a. vanwege de geluidsapparatuur die niet nat mocht worden. Gelukkig hebben wij toen een aangepaste versie in de kerk mogen doen, waarbij we aan het eind niet richting de dijk liepen, maar door het gangpad richting altaar om staand op het altaar te eindigen met het gezicht naar de mensen toe die in de kerkbanken zaten. Een hele aparte gewaarwording.

Hieronder het gedicht dat de acteur/dichter speciaal voor dit project heeft gemaakt:

Cuerpos líquidos
En los vértices de la tierra
Donde no tiene cabida la sal
Surge la vida en las aguas
En ríos que van a la mar
Nacen del hielo, de la montaña
De la lluvia celestial
Las laderas le dan forma
Como líquido corporal
Y en las orillas nacen pueblos
Que a veces se lleva la tempestad
Son relámpagos de agua dulce
Camuflados de impiedad
Lágrimas de la naturaleza
Canto de cisne, perplejidad
Vientos de rocas, riada sin risa
Cuerpos líquidos sin bondad
Y el arrastre que todo se lleva
solo deja pesadilla,
solo deja soledad
solo deja un grito mudo
que solo aquí podemos escuchar.

Sergio Román (Badajoz, Extremadura 2011)

Vloeibare lichamen
Op de hoeken van de aarde
waar geen ruimte voor zout is
komt het leven uit de wateren
uit de rivieren die naar de zee gaan.
Zij zijn geboren uit het ijs, van de bergen,
van de hemelse regen.
De hellingen geven haar vorm,
zoals lichamelijke vloeistof.
En op de oevers ontstaan dorpen
die soms door de storm worden meegenomen.
Het zijn bliksems van zoet water
gecamoufleerd met goddeloosheid.
Tranen van de natuur,
zwanenzang, verwarring.
Wind van rotsen, overstroming zonder gelach,
vloeibare lichamen zonder goedheid.
En het slepen dat alles meeneemt,
laat alleen nachtmerrie achter,
laat alleen eenzaamheid achter,
laat alleen een stille schreeuw achter
die alleen wij hier kunnen horen.

Sergio Román (Badajoz, Extremadura 2011)

Alle foto's, m.u.v. de foto van Libertad, zijn gemaakt door Jos Beijer

Jacky Westerhof

REAGEER OP DE COLUMN!

~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~|~

De volgende column verschijnt op 20 februari 2016.