Flamenco jaaroverzicht 2013

(heb even geduld: de pagina laadt wat langzamer dan normaal)

• Algemeen
• Nieuwe CD’s
• In Memoriam
• Onderscheidingen
• Kortom
• Triviaal
• Berichten van oude bekenden
• Terugblik; hoe ging 2013 voor de site?

Algemeen

Alles staat en valt natuurlijk met de huidige crisis en dus hadden we daar het afgelopen jaar ook weer last van. Festivals die niet doorgingen, korter waren of waarin er minder of minder bekende (= dure) artiesten optraden.  Subsidies die verdwijnen of gekort worden (Festival Jerez krijgt komende editie nog maar 40% van de eerder toegezegde subsidie) zijn aan de orde van de dag.

Het gebeurde dit jaar vaker dat áls een CD uitgebracht werd deze vaker eigen producties waren die soms ook met behulp van crowdfunding gefinancierd werden. Zo begon Jeff Heijne een crowdfundingproject om geld in te zamelen voor een CD waarvan de opbrengst naar de stichting ging die GIST bestreed: een vorm van kanker waaraan zijn broer leed, maar ook La Tobala gebruikte crowdfunding.

De gebruikelijke grote festivals vonden wel hun doorgang. Zoals het jaar steeds geopend wordt met het festival in Nîmes, gebeurde dat afgelopen jaar ook.
En ondanks dat dé Biënnale (van Sevilla, voor alle duidelijkheid) niet plaatsvond, zijn er wel een aantal andere biënnales die van zich lieten horen: De 3e Biënnale van Málaga vond verspreid over vele maanden plaats en de eerste Franse editie zag het licht. En voor Nederland was uiteraard de Flamencobiënnale de happening van het jaar (ik vraag me af wanneer men gaat samenwerken met de Vlamingen; wat is dat toch met die grenzen?). Ik was bijzonder blij was met het optreden van Arcángel en minder met dat van Diego el Cigala (te weinig flamenco gezongen). Het project van Arcángel leidde overigens een tijd later tot een gecombineerde CD-DVD die uitgebracht werd. Maar ronduit magisch vond ik het optreden van Mayte Martín en Bélen Maya; g-e-w-e-l-d-i-g. Mijn flamencohoogtepunt van het jaar.

- Het 17e Festival van Jerez vond eind februari – begin maart zoals jaarlijks plaats.

- Het festival Cante de las Minas vond in augustus plaats, maar liet al eerder van zich horen toen bekend werd dat ze heftig op weg zijn om er nog 3 edities náást te gaan organiseren: eentje in Japan, eentje in India en nog een in de U.S.A. Men timmert aan de weg in Murcia en in deze crisis lijkt het op een vlucht naar voren. In december kregen ze bovendien te horen dat in de serie Spaanse postzegels in 2014 er een gewijd zal zijn aan het festival.

- De populaire Spaanse groep El Barrio besloot gedurende 2,5 jaar even het podium te verlaten en een rustperiode in te bouwen. We zullen zien of ze nog gaan terugkomen.

- Er werd een flamencofilm uitgebracht; “Bajarí” waarin o.a. Winny en Karime Amaya een rol spelen. Kwalitatief valt hij tegen, een rommelige film-documentaire die toevallig afgelopen vrijdag (27 december) bij mij op de mat viel als DVD.

- In juni vierde Miguel Poveda in de stierenvechtersarena “Las Ventas” in Madrid zijn 25-jarig artiestenjubileum met een groots opgezette show.

- Afgelopen jaar kwam het boek “Tarantobloed” van Katka Schoondergang uit. Een roman waarin flamenco een rol speelt.

- Hoewel gelukkig nog alive and kicking kwam het toch als een bom binnen: Manolo Sanlúcar die eind juli aan het eind van een optreden in Nerja met de mededeling kwam “dit was het, ik stop er mee, dit was mijn laatste concert”. Wow. Van de grote drie van die generatie (Paco, Manolo en Niño Miguel) speelt dus nog alleen Paco nog.

Manolo Sanlúcar tijdens zijn laatste voorstelling op 27 juli 2013 in Nerja
(foto: Marion Elskamp)

- Hoewel van een ander niveau kwam ook de pensionering van de flamencozanger Toni Maya op 31 augustus als een verrassing.

- Jerónimo trad samen met Rezar Domínguez op in Maastricht in september.

- Er waren ook vele herdenkingsvoorstellingen en andere wijzen om aandacht te geven aan het feit dat Carmen Amaya dit jaar 100 jaar geleden geboren werd en 50 jaar geleden overleed.

- In september werd bekendgemaakt dat de flamencodanseres Rafaela Carrasco de nieuwe artistiek directrice van het Ballet de Andalucía zou zijn.

- Het besluit werd genomen om het geboortehuis van Camarón in te gaan richten als een museum.

- Tijdens het 2e internationaal gitaarfestival in Sevilla speelde de uitgenodigde Tino v.d. Sman als enige niet-Spanjaard flamenco. Mooi!

- So you think you can dance “deed flamenco” en dat deed de aandacht voor flamenco in het Nederlandstalige gebied tijdelijk toenemen (ik zág het aan de bezoekersaantallen van mijn site).

Nieuwe CD’s

In dit jaar kwamen er een aantal nieuwe albums uit. Ik zal ze echter niet allemaal opsommen;

• Begin van het jaar kwam de CD van Cano “El Atlante” uit. Deze werd nog op de site door Rezar Domínguez gerecenseerd;
• In februari kwam de nieuwe CD van Vicente Amigo uit: “Tierra”;
• Ook in februari kwam de nieuwe CD van Kiko Veneno uit: “Sensación Térmica";
• Antonio de la Malena bracht een CD uit: “Para Ti, Mi Cante”;
• Daarnaast liet Miguel de Tena van zich horen met zijn op jachtverhalen (zijn hobby) gebaseerde nieuwe CD "Fandangos de cacería";
• El Periquín bracht zijn nieuwe CD “De Madrid al cielo” uit;

• Tomatito bracht zijn nieuwe CD uit: “Soy flamenco”;
• Antonio Rey: nieuwe gitaar-CD “Camino al alma";
• Op een nieuwe CD van de Nederlandse cellist Eelco Haak worden flamenco en barokmuziek gecombineerd: “Flamenco Barroco”;

• Diego el Cigala bracht zijn geflirt met Zuid-Amerikaanse liedjes verder met zijn nieuwe CD “Romance de la luna Tucumana”;
• Curro Piñana met zijn afsluitende CD van zijn trilogie over de grote geloven; “El alma lastimada y otros poemas”;
• Farina, een nieuwe zanger uit Huelva, bracht zijn debuutalbum “Roete” uit;
• Debuutalbum van Pedro Cintas: “Papales Intimos”;
• In mei bracht Marina Heredia haar nieuwe album uit: “A mi tiempo”;
• In juni verscheen het debuutalbum van de flamencogitarist Paco Leon: “De tu mano”;
• Kiko Peña bracht zijn eerste CD uit: “Mis primeros cantes”;
• In augustus kwam Joaquín de Sola met zijn debuut-CD: “Principio”;
• En in augustus kwam Labryenco met hun nieuwe album: “La Penúltima”. De voorlaatste. Gezien de goede recensies zouden ze dan wel erg dom zijn…;

• In september kwam Niño Josele in samenwerking met Cobla Sant Jordi tot zijn nieuwe CD;
• Ook in september kwam de nieuwe CD uit van de flamencopianist Sergio Monroy: “Como un Juego”;
• En in oktober kwam Rosario la Tremendita uit met haar nieuwe album “Fatum”;
• In november kwam de nieuwe CD van Esperanza Fernández uit: “Mi voz en tu palabra”;
• In december kwam een album uit van Miguel Poveda met het orkest van Rodolfo Mederos “Diálogos”;
• “Entre enaguas” is de titel van de nieuwe CD van La Tobala die o.a. middels crowdfunding tot uitgifte van het album kwam;
• In december kwam er een nieuw album uit van Potito;
• En ook kwam het album “Morente” uit: een opname van het laatste concert dat Enrique gegeven had.

In Memoriam

We verloren afgelopen jaren ook een aantal flamencoartiesten.

• Al direct in januari namen we afscheid van La Tomasa en Pies de Plomo, moeder en vader van José el de la Tomasa, beiden flamencoartiesten, die op deze wijze een dubbele klap te verwerken kreeg;
• Er kwam uiteindelijk ook via een aantal uitspraken van gerechtshoven, duidelijk over het feit dat de artsen van Enrique Morente alles hadden gedaan wat in hun macht lag en redelijkerwijs van hen verwacht mocht worden, maar dat zijn dood niet het gevolg van hun nalatigheid was geweest. En dat de familie daar anders over denkt kan ik in hun emotie heel goed begrijpen. Maar de rechtszaken hierover zijn nu achter de rug;
• In april kwam Manuel Mairena, de broer van-, te overlijden;
• Het wellicht belangrijkste verlies voor flamenco vond plaats in mei van het afgelopen jaar: toen kwam de opgekrabbelde Niño Miguel te overlijden. Een zeer groot gitarist met een tragische levensloop zijn we verloren

Niño Miguel (foto: andalucia-informacion.es)

• Daarnaast verloren we de ook voor Nederland belangrijke Spaanse danser en choreograaf Curro Vélez: hij was het die jaren geleden met zijn Fiesta Gitana Spaanse flamencoartiesten in voorstellingen naar Nederland bracht;
• En hoewel geen flamencoartiest kennen we hem natuurlijk wel van zijn samenwerking met Diego el Cigala: Bebo Valdés kwam te overlijden afgelopen jaar;
• La Chati, Jerezaanse flamencozangeres kwam afgelopen jaar eveneens te overlijden en ze bleek populair. Er werden vele voorstellingen speciaal als herdenking aan haar vertoond.
• In september verloren – m.n. de festival Jerez gangers – de zanger/palmero Antonio “El Monea” als bekend gezicht tijdens die weken eind februari – begin maart;
• In november ontviel ons de altijd vrolijke Mariana Cornejo uit Cádiz;

Mariana Cornejo (foto: dipucadiz.es)

• Op kerstavond kwam de sympathieke danser en later palmero El Eléctrico te overlijden aan de gevolgen van kanker;
• Maar blijkbaar moesten we deze gifbeker tot op de bodem uitdrinken, want op oudejaarsdag kwam Juan Moneo "El Torta" als gevolg van een hartfalen te overlijden.

El Torta (foto: coloresmorenos.blogspot.com)

Onderscheidingen

• Jorge Pardo werd onderscheiden als de beste Europese Jazzartiest.
• Premio de Danza 2013 was voor Isabel Bayón.
• Tomatito en Cigala wonnen een Latin Grammy Award.
• Jeromo Segura won de Lámpara Minera.
• Pele kreeg de “Compás del cante 2013” toegekend
• Alberto Sánchez won dit jaar de “Silla de oro”

Tomatito (foto: Juanlu Vela)

Kortom

Het belangrijkste flamenconieuws in 5 zinnen van het afgelopen jaar was, volgens mij, dat;

• Manolo Sanlúcar gestopt is als actief optredend artiest;
• er nieuwe CD’s kwamen van Vicente Amigo, Potito, Tomatito, Marina Heredia en Enrique Morente;
• "Niño Miguel", "El Torta", Mariana Cornejo en "El Eléctrico" helaas overleden zijn;
• er een Latin Grammy Award voor Tomatito was;
• Jeromo Segura wint de Lámpara Minera 2013

Triviale nieuwtjes

- María del Mar Fernández. Ze zong nietsvermoedend een liedje in in een Bollywoordfilm en werd begin van het jaar verrast – na het uitkomen van de betreffende film – met een gigahit in India. Het katapulteerde haar direct in de modus van vele optredens aldaar én het uitbrengen van een CD. Je moet de soep eten, enz.

María del Mar Fernández

- Pitingo was even trending topic op Twitter in Spanje n.a.v. een optreden in een goochelaarsact.

- Manuel Agujetas kreeg een standbeeld in zijn geboortedorp Rota en Matilde Coral haar eigen plein in Triana.

- Real Academia Española heeft besloten om een aantal flamenco-uitdrukkingen op te nemen in de officiële Spaanse woordenboeken.

- En na anderhalf jaar zwangerschaps- en bevallingsverlof keerde Eva La Yerbabuena weer terug op de planken.

- Diego el Cigala besloot om Dominicaan te worden en emigreerde met zijn gezin daarheen.

- In november kreeg Sara Baras een eigen Barbiepop naar haar genoemd.

- Madonna gaat een flamencoschool openen in Los Angeles.

Berichten van "oude bekenden"

Onderstaand een "eindejaarsbericht" van mensen die op mijn site afgelopen jaar in het nieuws hebben gestaan vanwege bijvoorbeeld een crowdfundingsactie, of een nieuwe CD of als vaste- dan wel gastcolumnist(e) bereid waren om een stukje over flamenco te schrijven.

Jacky Westerhof (de vaste columniste):
"Weer een jaar voorbij, een jaar vol ups and downs zoals een jaar hoort te zijn… Met de nodige emoties die bij het leven horen en bij flamenco: afscheid, hoop en ontmoetingen.

Jacky Westerhof (foto: Sofie van Dam)

Bij afscheid denk ik allereerst aan 2 leerlingen die dit jaar overleden zijn. Op de begrafenis van een van hen heb ik nog gedanst, het was emotioneel maar ik ben blij dat ik het heb kunnen doen. Bij hoop denk ik aan een leerlingen flamencovoorstelling die ik in Dortmund heb mogen zien. Een ex-studente van de dansacademie die nu in de school van haar ouders werkt en haar eerste flamencovoorstelling met haar leerlingen op het podium zette. Het ontroerde mij enorm om te zien hoe de overgedragen kennis en emotie wordt voortgezet. Bij ontmoetingen denk ik aan een brief die ik in het verleden aan een zanger schreef die ik vanuit Nederland kende en die in Spanje vastzat. Al die jaren niets gehoord totdat zijn zoon dit jaar contact met mij opnam naar aanleiding van die brief die hij tussen de spullen van zijn overleden vader had gevonden.

Bij het afscheid nemen van 2013 wens ik iedereen een gelukkig 2014 toe, hopelijk met veel inspirerende ontmoetingen vol met emotie. Want laten we eerlijk zijn wat is het leven of flamenco zonder emotie?" 

Hij zit momenteel in Málaga, reist veel, workshops, heeft afgelopen jaar een tournee in Georgië gedaan, geeft sinds kort ook les via Skype, treedt op en gaf aan dat zijn CD van afgelopen jaar “De Madrid al cielo” goed ontvangen wordt.

Ana Ramón (gastcolumniste):
"De peña heeft een bewogen flamencojaar achter de rug met het organiseren van cursussen, workshops, voorstellingen op zaterdagavond en genieten van de  Spaanse gastronomie.
Belangrijke optredens waren  het leerlingen  dansrecital ” Fiesta Flamenca” en de voorstellingen met Federico Ordoñez en  de fantastische danser Marco de Ana uit Sevilla.
Hoogtepunt was zeker het kerstfeest met de geweldige danser Julian Vicente “El Kuki” begeleid door de schitterende gitarist José Luís Domínguez, zanger Antonio Paz en danseres Jessyca “La Kika”.

Het alom gekende Spaans Festival “Feria Andaluza” neemt afscheid van de Schorre in Boom;  2014 wordt een sabbatjaar, maar in 2015 staat “ Feria Andaluza” er weer terug in Antwerpen-stad.
Wij wensen alle onze trouwe fans van Peña Al Andalus en lezers van “El Flamenco” een fantastisch Nieuwjaar met natuurlijk veel Flamenco!
Feliz Navidad y Próspero Año Nuevo! Olé!" 

Ivo Hermans (gastcolumnist):
"Hoe langer ik me verdiep in de tragische flamencoteksten, hoe meer het me opvalt dat hierin veel verzwegen wordt. Het is zoals bij iemand diep in de ogen kijken. Dan zeg je meestal ook niet alles. Maar dan weet je dat er soms enkele belangrijke dingen nog moeten worden gezegd. En dat er een hoop onbelangrijkheden beter kan worden vergeten. Kijk elkaar in de ogen, en doe het goede wat moet. Dat wens ik iedereen, honderd jaar na 1914. Dat tragische jaar dat nu nog echoot in alles wat deconstructief is, en dat misschien vanaf nu tot fluisteren en stilte mag vergaan, om nooit vergeten te worden.  
Viva la vida, muera la muerte!"

Frans Nottrot (gastcolumnist):
"In 2013 naast flamenco-gitaarlespraktijk de normale optredens met mijn groep Calle Real in Nederland. Met mijn gitaarstudenten naast hun gewone wekelijkse les een studiegroep opgericht, die zich alleen bezighoudt met punteos (Fandangos) en punteas (Sevillanas). Punteos en punteas zijn dus resp. fandangos en sevillanas niet gezongen en of gedanst, maar alleen voor de gitaar. Eénmaal in de 3 weken een hele avond studie! We studeren een programma in van ongeveer 45 minuten lengte.
2014 wordt een jaar van reguliere optredens met mijn groep Calle Real en als subsidies vrijkomen willen we in oktober groots ons 15-jarig jubileum vieren in Amsterdam met concerten, sevillanasfeest met livemuziek en workshops en alles op één locatie.

Ik wil alle flamenco-artiesten in Spanje en in Nederland veel doorzettingsvermogen toewensen in deze moeilijke tijden nu er zo weinig geld te verdienen valt met deze unieke kunstvorm. Maar het gaat niet alleen om het geld... maar vooral om de beoefening en het genot wat de Flamenco ons geeft..."

Detmar Breuker (berichten over zijn inzamelingsactie):
"Na afloop van de inzamelingsactie zijn de leraren en ik aan de slag gegaan met het uitwerken van het lesmateriaal dat we bij de lancering van de website zullen aanbieden. Dit heeft wat langer geduurd, omdat de muziek origineel dient te zijn i.v.m. auteursrechten. We zijn nu echter op het punt aangekomen dat we kunnen beginnen met de opnames van de lessen! Verder zijn we op dit moment ook bezig met het optimaliseren van het ontwerp van de site wat door de ingewikkelde Spaanse bureaucratie wat langer duurt dan aanvankelijk was aangenomen. 

Dankzij het ingezamelde geld van donateurs en optredens kunnen we de basis van de website financieren. Wij willen echter meteen vanaf het begin de website in meerdere talen aanbieden met een aantal extra functionaliteiten die het online leren makkelijker zullen maken. We zijn op dit moment bezig te onderzoeken hoe we dit kunnen financieren. Onafhankelijk van de uitkomst hiervan zal de website worden gebouwd.

Tot slot kan ik meedelen dat er bij de lancering ook zangbegeleidingslessen zullen worden aangeboden door David Pino. David is winnaar van het prestigieuze Concurso Nacional de Arte Flamenco de Córdoba van 2007 en heeft tijdens zijn carrière als artiest, maar ook als leraar aan het conservatorium van Córdoba, bijzonder veel kennis en ervaring opgedaan in de zangbegeleiding. Daarnaast speelt David ook nog eens gitaar wat hem helemaal tot een specialist maakt! Wij hopen deze kennis met veel gitaristen te mogen delen.

Ik wil bij deze alle mensen danken voor hun steun en geduld en ik wens alle aficionados hierbij een heel gelukkig en gezond 2014 toe!" 

Huib Wilkes “El Payo Humberto” (gastcolumnist van de zomerreeks: 3 columns)
(Huib is teruggekeerd naar Nederland vanuit de U.S.A. waar hij de afgelopen vijf jaar woonde).

"Eenmaal terug in Nederland reisde ik af naar de stad Cádiz in Spanje om twee redenen. Ten eerste om mijn bijdrage te leveren als concertgitarist tijdens de Hommage aan mijn eerste gitaarmeester in de flamenco en tevens het feit te celebreren dat ik precies 50 jaar daarvoor, namelijk in 1963, naar Cádiz afreisde voor mijn eerste gitaarlessen met Maestro Juan Díaz. Het concert vond plaats op 29 november in 'Centro Municipal de Arte Flamenco' en duurde van 21:00 tot middernacht. Veel goede zangers dansers en gitaristen maakte de voorstelling tot een prachtig geheel en het publiek was, zoals men kan verwachten in deze stad, zeer enthousiast. Een paar dagen daarna speelde ik nog in de beroemde flamencopeña van Enrique el Mellizo.

Volgend jaar ga ik enige tijd naar Madrid om master classes te geven en in de lente ben ik gevraagd om een concert te geven voor een universiteit in noord Carolina in de USA.

Een hartelijke groet en nog fijne feestdagen."

Jeff Heijne (berichten over crowdfunding):
"Ondanks dat mijn cd-presentatie slechts enkele maanden geleden heeft plaatsgevonden, ben ik alweer met veel nieuwe projecten bezig. Ik speel o.a. in de Flamenco-Jazz Big Band van Bernard van Rossum, waar we onlangs studio-opnames mee hebben gemaakt. Deze opnames gaan binnenkort gemixed en gemastered worden. Ik hoop dat we begin volgend jaar het album kunnen presenteren.
Met de Pablo Martínez Flamenco-Jazz band zijn wij een tour langs de kust van Oost-Spanje aan het plannen. Deze gaat in de eerste weken van mei 2014 plaatsvinden.
Daarnaast ben ik veel bezig met mijn solo-repertoire. Ik ben er erg op gebrand om mijn compositie-vaardigheden te perfectioneren, daarom heb ik mij ten doel gesteld dat ik eens in de zoveel maanden een eigen compositie ga opnemen en publiceren.  Dit ook ter voorbereiding van het eindexamen op 24 juni 2014 op het Conservatorium van Amsterdam, waar ik naast het gebruikelijke repertoire een aantal nieuwe eigen composities ten gehore zal brengen.
Ik speel in de musical Zorro, waar ik drie optredens mee ga geven in mei. Verder doe ik een project op basisscholen, waar ik kinderen kennis laat maken met de gitaar. Het geeft veel voldoening om zelfs al een paar kinderen enthousiast te kunnen maken voor gitaar spelen.

Ik ben erg blij om te vertellen dat het met mijn broer nu erg goed gaat. Hij is goed hersteld van de operatie en heeft zijn leven weer op kunnen pakken. Het herstel heeft hem een extra drive gegeven om alles uit het leven te halen. Hij weet te genieten van de meest kleine dingen, zoals een heerlijk diner of een nieuw muziekalbum. Hij heeft veel passie voor sport, eten (ook koken) en muziek (zowel luisteren als gitaar spelen). Ray studeert dit jaar af aan de bachelor-opleiding Maatschappelijk Werk. In de toekomst wil hij met kinderen gaan werken en het liefst in combinatie met sport. 
Bij de operatie is de helft van zijn maag verwijderd, waardoor zijn lichaam nogal moest wennen. In het begin betekende dat vooral dat hij niet teveel voedsel in één keer tot zich moest nemen. Gelukkig is dat veel minder kritisch geworden en kan hij weer functioneren als ieder ander. Helaas bestaat er wel een kans dat de kanker terug komt, waardoor hij nog regelmatig controles in het ziekenhuis heeft. 

Momenteel zit ik in het laatste jaar van de bachelor-opleiding op het Conservatorium van Amsterdam. Dit betekent ook dat ik moet gaan besluiten wat ik na mijn opleiding ga doen. Ik ben in ieder geval vastberaden dat ik een bepaalde tijd in Spanje wil doorbrengen. Aan de ene kant om de Flamencocultuur echt te kunnen beleven, maar ook om essentiële vaardigheden te leren die in Nederland niet op hetzelfde niveau worden aangeboden. Dan heb ik het met name over zang- en dansbegeleiding.

Een optie is om hier in Nederland een masteropleiding te beginnen en vervolgens een uitwisseling te doen met een Spaans Conservatorium. Een andere optie is om gewoon naar Spanje te vertrekken en mij daar bij een Conservatorium of de Fundación Cristina Heeren aan te melden.  Ik ben erg tevreden zoals de cd-verkoop nu verloopt. Ik heb het grootste gedeelte (+/- 325) van mijn cd's al verkocht. Tevens krijg ik een hoop (zeer veel) positieve reacties over zowel mijn spel als de opnames ervan.

Ik wil graag iedereen gezondheid, liefde en geluk toewensen. Dat de muziek en cultuur in het algemeen voor ieder een verrijking mag zijn en mensen bij elkaar zal brengen."

Auteur Katja Schoondergang over haar boek Tarantobloed dat in mei 2013 verschenen is: "Graag had ik geschreven dat mijn boek Tarantobloed voor een run op de boekenwinkels heeft gezorgd, maar helaas: 2013 was voor het boekenvak een ongekend moeilijk jaar, de verschijning van Tarantobloed heeft hier weinig verandering in gebracht. Toch mag ik niet klagen, de recensies en reacties waren mooi. En het boek heeft zijn weg naar de lezer gevonden. Via de (web)winkels, via downloads en via de bibliotheek. Inmiddels wordt mijn leven in beslag genomen door een nieuw verhaal, met nieuwe karakters. Ze zullen me in 2014 flink bezighouden. Nee, in dit nieuwe boek is geen rol voor de flamenco weggelegd, maar één ding kan ik wel alvast beloven: spannend wordt het wel.

De 20 de try-out in het Magisch theater te Maastricht en de 22e de officiële in het Korzo theater te Den Haag. Dit was natuurlijk super spannend temeer omdat onze danseres, Ana Todorowic, vlak na de generale repetitie, in de haast om haar trein te halen, door haar enkel zakte en zich behoorlijk blesseerde met als gevolg dat ze in Maastricht slechts een dans heeft kunnen doen en in Korzo van pijn vertrokken toch de sterren van de hemel danste. Maastricht was al te gek maar Korzo werd echt een magische middag met een nagenoeg uitverkochte grote zaal. Onze zanger Carlos Denia was speciaal uit Spanje overgekomen en zong de sterren van de hemel en de band speelde als vanouds te gek.

Daarna was het even geduld betrachten maar de hifi.nl was de volgende met een 9 voor de muziek en een 9,5 voor de klank (http://www.studiolabrie.nl), gevolgd door de MusicMaker met vijf sterren, de El Mundo met een super recensie en daarna hield het niet meer op! Inmiddels hebben we maar liefst elf super recensie's  en geen enkele kritische noot, of het moet zijn dat het tien jaar heeft geduurd voor de cd uitwas en komen we in het Hifidelity jaarblad bij de beste cd's van 2013. Kort gezegd, 2013 is héél erg goed voor ons geweest. Alle recensie's. Voor 2014 wens ik dat we alle super recensies kunnen omzetten in super optredens met heel veel duende. Het begin is gemaakt op de speellijst.

Ditmaal nam ze twee zéér getalenteerde flamencomuzikanten uit Murcia mee; een flamencogitarist en –zangeres. Ze vertelde dat dit koppel een prachtige Guajira hadden gecomponeerd en dat ze direct aan mij moest denken toen ze die muziek hoorde. Ze vroeg of ik misschien met haar wilde optreden in haar show, ook een beetje ter ere van mijn 10-jarig jubileum in Leeuwarden. Daar moest ik toch even een nachtje over slapen, want ik ben vooral flamencodocente en zij bovenal uitvoerend danseres… Veel keus werd mij niet gelaten, want ineens stond ik als gastdanseres vermeld op de posters, de persberichten en bij de lokale t.v. Gelukkig werd ik meteen gegrepen door de fraaie compositie van de Guajira en de prachtige stem van de zangeres. Ik kreeg een opname via de mail opgestuurd om me alvast voor te bereiden. We hadden namelijk maar één weekend om samen te repeteren. Het was heerlijk om met deze flamencomuzikanten te werken, die zich goed hielden aan de gemaakte afspraken en dus begonnen wij stipt om 10 uur ’s morgens met de repetities.

Stichting Centro Flamenco Utrera (FlamencoPas):
"Om bindende factor te kunnen zijn, hebben wij ons netwerk geïntensiveerd.
Met impresariaat Rini Kersten hebben succesvolle gedachtewisselingen plaats gevonden en zijn stappen tot samenwerking gezet.
Het Uitfeest Utrecht op 1 september werd, zoals vorig jaar, samen met Ele Fuente op touw gezet.
Gesprekken met Instituto Cervantes en met Rasa over samenwerkingsverbanden hebben plaatsgevonden.
Samen met Rasa werd op 24 november een voorstelling met Frederico Ordóñez (dans) georganiseerd.  Na afloop van zijn optreden vond een boeiende ”meet and greet“ plaats zowel met de danser als met begeleidende artiesten.
Met zo’n 140 bezoekers was het Tablao de Utrera op 18 mei te Utrecht een groot succes en voor herhaling vatbaar. Dat bleek ook uit de enquêtegegevens die de bezoekers ons hebben doen toekomen.
Wij hebben de interesse voor een te introduceren FlamencoPas gesondeerd. Deze peiling is nog niet afgerond. De eerste berichten zijn positief.
Inmiddels bieden zich partners (uit zowel commerciële als niet-commerciële hoek) aan, die ons helpen om de FlamencoPas tot een succes te maken.

In het kader van het project “Art Walk“ en de “Treaty of Utrecht” heeft het CFU contact gelegd met de bekende filmdocumentairemaker Jan van den Berg. Zo is een filmische kaart ontstaan met stadswandelingen in de oude Utrechtse binnenstad en met portretten van Utrechtse kunstenaars. Onderdeel hiervan vormt nu ook een wandeling langs enkele flamenco-locaties en het optreden van Mascha Meijman.
Nu wij onze nieuw te bewandelen wegen zorgvuldig hebben uitgestippeld, het beleidsplan is herschreven, de bestuursportefeuilles en taakpakketten zijn vastgelegd, presenteren wij ons met nieuwe initiatieven en zijn vol vertrouwen om in de nabije toekomst onze FlamencoPas te kunnen lanceren."
Fieke Ververgaert-Doesborgh
Voorzitter Stichting Centro Flamenco Utrera

Terugblik; hoe ging 2013 voor de site?

Ik hoop dat je van cijfertjes houdt...

Opstart:
Het eerste jaar van mijn is achter de rug en hoe ging dat nu?
De site ging geruisloos op 1 januari 2013 online en lag vervolgens de laatste twee dagen van de maand januari “plat”. Foutje van een update van Plesk bij de websitehost. Voor de rest van het jaar liep dát in ieder geval soepeltjes.

Er waren leuke zaken en een paar wat minder leuke.
Dansdocenten:
Om maar met de minder leuke - maar wel iets wat voorspelbaar was en waar ik rekening mee gehouden had - te beginnen; er waren een zestal dansdocenten / hoofden van dansscholen die vonden dat ze – of een van de docenten – op de site moésten staan. Uiteindelijk bleken ze het niet eens met mijn selectiecriteria daarvoor te zijn.
Tja, ik wil helemaal niemand voor het hoofd stoten, maar ik wil ook niet dat iedereen die nadat hij zelf een aantal jaren lessen heeft gevolgd en denkt "he, ik kan ook lesgeven", erop komt te staan. Dan zou ik de mensen die daar een 4-jarige opleiding voor genoten hebben zó tekort doen. Dus maak ik een selectie op basis van objectieve criteria.
De criteria zijn:
- óf gediplomeerd dansdocent,
- óf een onderwijsbevoegdheid gekregen van de onderwijsinpectie die praktijklessen beoordeeld heeft
- óf een aantal (meer dan één, waarvan tenminste één iemand die niet in dezelfde dansschool lesgeeft) docenten die aan bovenstaande criteria voldoen zeggen mij dat iemand goed lesgeeft omdat ze dat gezien hebben.
Dat iemand een goede danser is geloof ik wel, maar dit gaat om docentschap.
Ik héb niet voldoende verstand van dansles geven om dat zélf te kunnen beoordelen. vandaar dat ik dat overlaat aan anderen die daar wél verstand van hebben. En die volg ik dan ook zonder discussie.

En ook al heb ik een persoonlijke hobby-site, blijkbaar zijn er mensen die vinden dat ze récht hebben op een vermelding. Ze zeggen nog nét niet dat ze een klacht gaan indienen. Bij wie? Geen idee...

Gastcolumnisten:
Verder ook leuke dingen meegemaakt. Het meest leuke vind ik dat de mensen die ik vraag om een column te schrijven ook vrijwel allemaal direct “ja” zeggen. Het kost je toch tijd om ervoor te gaan zitten en ik kan hen geen commerciële prijs betalen.
Dus mijn grote dank gaat uit naar de gastcolumnisten Rezar Domínguez, Ivo Hermans, Eric Vaarzon Morel, Ilona Ali, Vida Peral, Thérèse Laurant, El Payo Humberto (Huib Wilkes) die er zelfs 3 schreef in de zomerreeks, Ana Ramón, Katja Schoondergang, Majella Dekkers, Frans Nottrot en de vaste columniste Jacky Westerhof die zelfs 10 columns in de loop van het jaar schreef. Hartelijk bedankt allen.

Aandacht voor CD's / boeken:
Verder is het grappig dat als je een stukje over een CD wilt schrijven je best vaak aangeboden wordt om die CD of dat boek dan ook gratis te krijgen. Dat heb ik steeds geweigerd. Principieel, maar ook omdat ik juist de flamencowereld wil steunen; dan helpt een CD kopen méér dan er eentje krijgen, lijkt mij. Sommigen zullen dat debiel vinden, maar ik ben nogal principieel, ook als het ten koste van mezelf gaat.

En verder:
Op 1 april haalde Google een grap uit met de analytics- pagina; daarop kan ik live zien hoeveel bezoekers op dát moment op de site aanwezig zijn, of ze voor het eerst langskomen en waarvandaan ze de site bezoeken.
Zoals onderstaande overzichten laten zien, liet Google me even in de waan dat warempel 41 bezoekers gelijktijdig de site bezochten (de realiteit is dat ik nooit meer dan 5 bezoekers gelijktijdig op de site had) en dat er zelfs vanuit het ISS International Space Station mijn site bezocht werd...

In april kreeg ik verder een Spaans mailtje met de vraag of Cancanilla de Marbella en Chaparro de Málaga niet konden optreden tijdens de mailverzenders hun huwelijk op 15 juni in Marbella. Huh? Haha, ze dachten blijkbaar dat ik die mannen vertegenwoordigde of zo. Ik heb de mail doorgestuurd naar het management van de heren en de afzender daarover ingelicht: nooit meer iets van gehoord.

Ik las vervolgens op de site van Yolanda Lorenzo (en Eduardo Rebollar) dat zij in Amsterdam geboren is: misschien kan ze een column schrijven? Helaas, ze kan geen Nederlands meer en kan zich ook bijna niets meer van die tijd herinneren. Ze heeft geantwoord via Tamar Porcelijn, die in Sevilla bij haar workshops volgt.

Verder heb ik leuke mailtjes gekregen van bezoekers van de site over de site en soms ook adviezen.
Wat mij 100% is meegevallen is het aantal vervelende / hate-mail. Ik heb wel eens op een flamencoforum mijn mening ergens over gegeven en dan kreeg ik soms reacties, daar lusten de honden geen brood van. En nu – afkloppen – niet eenmaal een onbeschofte reactie, zelfs niet over mijn stierenvechterpagina's: fijn!

Bezoekersaantallen:
Ik heb niks te verbergen en ben niet commercieel bezig dus kan ik ook volledig transparant zijn wat mijn bezoekersaantallen betreft.
Ik was een tijdje verkeerd aan het kijken, nl. in de cijfers die ik van mijn websitehost kreeg, en die gaven veel meer bezoeken / hogere bezoekersaantallen; mijn websitehost maakte me daar zélf opmerkzaam op. Naderhand bleek dat daarin o.a. het bezoek van al die robots (45 verschillende maandelijks, waarvan 17 dagelijks, zoals Google, MSN, Bing, etc.) die over mijn site “crawlen” zat en als je dagelijks robots op bezoek krijgt, steeds vanaf een ander IP-adres, dan stijgt je aantal unieke bezoekers / bezoeken wel heel snel….

Toen de site begin 2013 online ging hoopte ik dat ik een soort van “vast” aantal bezoekers zou krijgen tussen de 300 en 500 per maand. Dat leek mij het maximaal haalbare toen ik inschatte hoeveel mensen écht geïnteresseerd zijn in flamenco (m.n. een deeltje van de dansleerlingen).
Dan heb ik het over ongeveer 5% van de dansleerlingen, alle docenten, gitaristen en een enkele Spaanse zanger die Nederlands leest.

Goed, Google analytics gaf mij wél de juiste cijfers en die zijn als volgt geweest het afgelopen jaar.

Dus; als de site dit eerste jaar 16.293 maal bezocht werd waarbij er 51.035 pagina's bekeken werden, betekent dat dat gemiddeld maandelijks 1357 maal de site bezocht werd waarbij de bezoeker ruim 3 pagina's per bezoek bekijkt.
Tja, dat moet ik in 2014 nog maar eens zien te herhalen, zónder "So You Think...".

Verder bleek dat 2/3e deel keek vanaf een desktop computer, 20% vanaf een tablet en 13% vanaf een smartphone.

De toppen in de maanden:
- In januari zie je het effect van een beperkt aantal mensen die “alles” willen zien: veel pagina’s bekeken dus.
- In april denk ik dat de combinatie van de column van Ilona Ali (en dan het bezoek van haar leerlingen aan haar column) en de verzending van de nieuwsbrief leidde tot meer bezoekers.
- In september zie je het effect van de start van het nieuwe dansseizoen.
- In oktober zie je het effect van So You Think You Can Dance
Al met al in ieder geval véél meer bezoekers dan ik verwacht had. Overigens realiseer ik me dat de helft van de maandelijkse bezoekers maar éénmaal die maand langkomen. Dus misschien zit ik met mijn schattig van 300 – 500 “vaste” bezoekers er niet eens zo héél ver naast…

Hieronder mijn zgn. "TOP"-dagen (piekdagen) en daarnaast mijn "FLOP"-dagen (daldagen):

Gelukkig: geen enkele dag afgelopen jaar dat er gewoon niemand is komen kijken... En op woensdag 30 januari dus waarschijnlijk maar één bezoeker gehad: die ándere was ik immers zélf.

De "TOP"-dagen:
- Op 3 februari wil men graag de column lezen van Erik Vaarzon Morel, 15 april doet m.i. de column van Ilona Ali zijn werk, net zoals een maand later de column van Vida Peral extra bezoek trekt.
- Op 30 juni zou de reden kunnen liggen in de ontvangen nieuwsbrief, op 6 juli de nieuwe prijsvraag, en 11 augustus de combi van de 3e column van Humberto Payo en de nieuwe prijsvraag.
- Absolute topdag in 2013: zondag 6 oktober met 180 bezoeken op één dag, inderdaad de combinatie van de column van Katja Schoondergang en flamenco bootcamp tijdens “So You Think You Can Dance”.

En dan de vraag "waar komen al die bezoekers vandaan?". Ook dat heeft Google voor mij bijgehouden. Met een totaal aantal landen in de wereld van rond de 200, kan ik stellen dat bezoekers van 1/3e deel van alle landen op bezoek is geweest. Ze kwamen uit 67 plaatsen op onze aardkloot en natúúrlijk zitten er daar ook bij die helemaal niet op zoek waren naar flamenco en per ongeluk terechtkwamen op de site. Maar toch: leuk. Hieronder een overzicht:

Twitter
Ik ben niet zo'n "social media" beest, dus überhaupt Twitter gebruiken was voor mij al een revolutie. Waarschijnlijk gebruik ik het ook niet juist, want ik zet er alleen een bericht op met een verwijzing naar een nieuwe nieuwspagina, als ik die ge-upload heb. Die berichten herhaal ik ook niet; eenmaal is genoeg, lijkt mij.
Ik heb 31 december 2013 inmiddels 196 volgers (daar zitten nogal wat mutaties in merkte ik), volg 50 anderen en heb 650 tweets de wereld in gestuurd.

Mijn kinderen vinden dat ik ook "op facebook" moet; daar moet ik nog even over nadenken. De site bijhouden kost me al veel tijd, als ik dan ook nog eens facebook moet gaan bijhouden...
Ik ben sowieso erg blij met mijn aanvankelijk besluit om niet "alvast" op de site te zetten wat ik 5 jaar geleden had. Dan was de site nooit van de grond gekomen. Ik merk nl. dat ik nu nauwelijks tijd over heb om andere dingen te doen als ik me alleen al met het nieuws bezighoud. Dus biografieën van artiesten etc. waren er nooit op gekomen als ik direct online was gegaan na het maken van de eerste paar pagina's.
Dat is ook het "nadeel" als je het alléén doet: iedere punt en komma moet je er zelf opzetten anders gebeurt het niet. Daar staat tegenover dat je geen discussies met een ander hoeft te voeren over het hoe en waarom, en dat levert weer tijd op.

Prijsvraag:
Wat mij qua reacties tegenvalt is de deelname aan de prijsvraag. Ik moet jullie daar maar eens bij deze over bevragen: wat is er aan de hand? Waarom doen niet méér mensen mee met de prijsvraag?
Zijn de prijzen niet leuk genoeg, zijn de vragen te makkelijk of juist te moeilijk? Of is er iets anders aan de hand wat ik nu niet weet?
Ik zou het fijn vinden als jullie mij een advies hierover zouden willen geven. Ik zál er naar luisteren! (dat is wat anders dan blind opvolgen, he…).

Ik koop alle prijzen zelf als ik in Spanje ben en zie dat als hobbykosten, want aan het hebben en bijhouden van de site zitten niet zoveel kosten. De websitehosting kost me minder dan € 25,- per jaar (uitstekende websitehost; ik raad hem jullie aan). Tja en dan de prijzen die ik weggeef van de prijsvraag en de tegemoetkoming die ik de columnisten geef. Een laptop en een internetverbinding zou ik normaal gesproken ook hebben. En dan eenmalig (of eens in de zoveel jaren) het programma Dreamweaver / Photoshop Elements. Dat is het wel zo'n beetje.

Afgelopen jaar heb ik 10 prijsvragen uitgegeven. De resultaten waren als volgt:

Goede inzenders: De eerste vier prijsvragen was er steeds maar één inzender die de juiste antwoorden gaf (gelukkig maar, anders was ik met de prijzen blijven "zitten"...). In de volgende prijsvragen waren er meestal wél meerdere goede inzenders, hoewel bijv. de 10e prijsvraag óók maar één goede inzender kende.

In 2013 zijn de volgende prijzen gewonnen:

Prijsvraag nr. 1: CD-box met daarin 10 CD’s van het legendarische flamencokoppel Camarón de la Isla en Paco de Lucía
Prijsvraag nr. 2: de CD's: "Tauromagía" van de gitarist Manolo Sanlúcar en "8 guitarras... y un piano" van de zanger El Pele
Prijsvraag nr. 3: DVD: "Flamenco, Flamenco"
Prijsvraag nr. 4: DVD-box "Los Tarantos" en "El Amor Brujo".
Prijsvraag nr. 5: CD-box van José Mercé ("Aire" en "Del Amanecer") en een DVD "Sabores" van Sara Baras.
Prijsvraag nr. 6: CD van Paco de Lucía ("Cositas Buenas"), een DVD met o.a. Antonio Gades en Cristina Hoyos ("Carmen") én een dunne driehoekige mantón
Prijsvraag nr. 7: 2 DVD's: "Flamenco" en "Sevillanas"
Prijsvraag nr. 8: T-shirt (maat: L) van Camarón, DVD "París 87/88 Camarón", CD van Juan Habichuela: "Campo del Príncipe",
Prijsvraag nr. 9: boek over stierenvechten: "De dertig dagen van Sint Isidoor" van H.M. v.d. Brink, dubbel-DVD "El cajón flamenco de Paquito González", CD van Vicente Amigo; "Poeta"
Prijsvraag nr. 10: DVD van een optreden van de recentelijk overleden Niño Miguel en een dubbel-CD van Estrella Morente ("Mi cante y un poema" en "Mujeres")

Hiervan zijn 9 prijzen naar Nederland gegaan en de 10e naar België. Ik hoop vooral op meer Belgische - Vlaamse - bezoekers en prijsvraagdeelnemers!
Als iemand een idee heeft hoe ik dáár meer kan doordringen, hoor ik dat graag!

Nieuwspagina's
Afgelopen jaar heb ik 631 nieuwsberichten online gezet. Een heleboel daarvan zijn er - met toestemming van de bron - vrij vertaald vanaf Spaanse sites voorzien van foto's, eveneens met toestemming. Ik moet wel nauwkeuriger worden in het vermelden van die bron, m.n. bij de foto's. Dat vergeet ik meestal en dat is niet zo netjes van mij. Bij teksten een bron vermelden is wat lastiger omdat ik vaak 3 of 4 artikelen lees over hetzelfde onderwerp en er dan een Nederlandstalige samenvatting van maak.

Nieuwsbrieven
Er zijn 78 aanmeldingen binnengekomen voor een abonnement op de nieuwsbrief:
- 50 vrouwen
- 26 mannen
- 1 vereniging
- 1 stichting
In de loop van het jaar hebben een man en een vrouw hun abonnement opgezegd. Dus per einde 2013 waren er 76 ontvangers van de nieuwsbrief.
Deze 76 nieuwsbrieven werden verstuurd:
- 62 naar Nederland
- 7 naar België
- 4 naar Spanje
- 2 naar Duitsland
- 1 naar Zwitserland

Al met al ben ik van mening dat ik niet mag klagen wat de bezoekers en activiteiten op en rondom de site betreft in zo’n eerste bestaansjaar. Het was een mooi jaar voor de site!

Ik dank iedereen die meegewerkt heeft (m.n. dan dus de columnisten, de bezoekers die mij feedback gaven en de mensen die de prijsvraag probeerden op te lossen) aan het succes tot nu toe van de site: bedankt!

John

Lees de flamenco jaaroverzichten van andere jaren!